ယေန႔ေခတ္ကာလေ၀ါဟာရမွာ ေခၚေ၀ၚသံုးစြဲေနၾကတဲ့ မိတ္ေဆြ အေဆြဟူေသာ စကားဟာ
ပါဠိေ၀ါဟာရ ” မိတၱ ”
ဟူေသာစကားမွ ဆင္းသက္လာေသာစကားျဖစ္ပါတယ္ ။ မိတၱရဲ႕အဓိပၸာယ္ကေတာ့
တကယ္စစ္မွန္ေသာ အခ်စ္စိတ္
ျဖင့္ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေျပာဆိုသူလို႔ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္ ။ ဤမိတၱရဲ႕
အနက္အဓိပၸာယ္အရ မိတ္ေဆြဆိုရာမွာ ခ်စ္ေယာင္
ေဆာင္သူ ၊ အက်ိဳးလိုလားဟန္ေဆာင္သူ ၊ ကိုယ္က်ိဳးရွိမႈကိုသာ ပဓာနထားျပီး
ေဆာင္ရြက္သူ ၊ ေပါင္းသင္းသူမ်ားကို
မိတ္ေဆြဟူ၍ မုခ်မဆိုႏိုင္ပါဘူး ။
ထိုသူမ်ားသည္ ဟန္ေဆာင္မိတ္ေဆြတုမ်ားလို႔သာ ေခၚဆိုရပါမယ္ ။ ျမန္မာစကားပံု
ဆိုရိုးစကားမွာ ” ဟန္ေဆာင္ေသာ
မိတ္ေဆြသည္ ရန္သူထက္ဆိုးရြားသည္ ” လို႔ ဆိုထားသည့္အတိုင္း
ဟန္ေဆာင္ခ်စ္ခင္ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံ ေျပာဆို
တတ္ေသာသူသည္ ရန္သူထက္ပင္ ဆိုးရြားလွပါတယ္ ။
” လူယံုသတ္လွ်င္ ေသတတ္ ” ဟုဆိုေသာ ဆိုရိုးစကားသည္ ခ်စ္ဟန္ေဆာင္တတ္ေသာ
မိတ္ေဆြတု ၊ မိတ္ေဆြေယာင္
မ်ား အတြက္ သတိေပးထားေသာ စကားပံုျဖစ္ပါသည္ ။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ဓမၼပဒ ၊ နာဂ၀ဂ္ ၊ မာရ၀တၳဳမွာ —
ခ်မ္းသာစစ္ ခ်မ္းသာမွန္ကို အမွန္တကယ္လိုလားေသာ
အမ်ိဳးေကာင္းသားသမီးတို႔အတြက္ ခ်မ္းသာစစ္မွန္ နည္းလမ္း
မွန္ကို လမ္းညႊန္ေဟာၾကားထားခဲ့ပါတယ္ ။
၁ ။ အေဆြခင္ပြန္းေကာင္းရွိျခင္းသည္ အေရးကိစၥေပၚေပါက္လာေသာအခါ ခ်မ္းသာ၏ ။
၂ ။ ရသမွ် ပစၥည္းဥစၥာျဖင့္ ေရာင့္ရဲျခင္းသည္ ခ်မ္းသာ၏ ။
၃ ။ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ ရွိျခင္းသည္ အသက္ကုန္ခါနီး၌ ခ်မ္းသာ၏ ။
၄ ။ အလံုးစံုေသာ ဆင္းရဲဒုကၡကို ပယ္ျခင္းသည္ ခ်မ္းသာ၏ ။
၅ ။ ေလာက၌ အမိကိုလုပ္ေကၽြးျခင္းသည္ ခ်မ္းသာျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္၏ ။
၆ ။ ေလာက၌ အဖကို လုပ္ေကၽြးျခင္းသည္ ခ်မ္းသာျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္၏ ။
၇ ။ ေလာက၌ ရဟန္းတို႔ကို ျပဳစုလုပ္ေကၽြးျခင္းသည္ ခ်မ္းသာျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္၏ ။
၈ ။ မေကာင္းမႈမွအပ ျပဳျပီးေသာဘုရား ၊ ပေစၥကဗုဒၶါ ၊ ရဟႏာၱ တို႔ကို
ျပဳစုလုပ္ေကၽြးျခင္းသည္ ခ်မ္းသာျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္၏ ။
၉ ။ သီလတရား ရွိျခင္းသည္ အိုသည့္တိုင္ေအာင္ ခ်မ္းသာ၏ ။
၁၀ ။ ပညာကို ရျခင္းသည္ အိုသည့္တိုင္ေအာင္ ခ်မ္းသာ၏ ။
၁၁ ။ သဒၶါတရား တည္တံ့ခိုင္ျမဲျခင္းသည္ ခ်မ္းသာ၏ ။
၁၂ ။ မေကာင္းမႈကို မျပဳျခင္းသည္ ခ်မ္းသာ၏ ။
ဤခ်မ္းသာျခင္း ( ၁၂ ) ခ်က္တြင္ မိတ္ေဆြေကာင္းရွိျခင္းသည္
ခ်မ္းသာျခင္း၏အေၾကာင္းကို ( ၁ ) နံပါတ္က ေဖာ္ျပ
ေဟာၾကားထားတာကို ေတြ႔ရပါမယ္ ။
အလားတူပဲ ၊ ေလာကီ ၊ ေလာကုတၱရာ ၾကီးပြားေအာင္ သမၸဒါတရားေလးပါးကို
ေဟာၾကားထားရာမွာ —
၁ ။ လံု႕လ၀ိရိယ ႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း ( ဥဠာနသမၸဒါန )
၂ ။ ေစာင့္ေရွာက္ထိန္းသိမ္းမႈႏွင့္ ျပည့္စံုျခင္း ( အာရကၡ သမၸဒါန )
၃ ။ အ၀င္အထြက္မွ်တေအာင္ သံုးစြဲျခင္း ( သမဇီ၀ိတသမၸဒါန )
၄ ။ မိတ္ေကာင္းေဆြေကာင္းရွိျခင္း ( ကလ်ာဏမိတၱသမၸဒါန )
လို႔ ( ၄ ) မ်ိဳးေဟာထားရာမွာလည္း မိတ္ေကာင္းေဆြေကာင္းဆိုေသာအခ်က္
ပါ၀င္ေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္ ။
သုတ္ပါေထယ် ၊ သိဂၤါေလာ၀ါဒသုတ္မွာလည္း မိတ္ေဆြက်င့္၀တ္ ( ၅ ) မ်ိဳးကို
ေဖာ္ျပထားတာကိုေတြ႕ရပါတယ္ ။
ေလာက၌မိတ္ေကာင္းေဆြေကာင္းသည္ ဤက်င့္၀တ္ ( ၅ ) မ်ိဳးကိုက်င့္သံုးလိုက္နာ
ေဆာင္ရြက္ရမည္လို႔ ဆိုပါတယ္ ။
၁ ။ ေပးကမ္းခ်ီးျမွင့္ရမယ္ ။
၂ ။ ကိုယ္ခ်င္းစာစိတ္ ထားရွိရမည္ ။
၃ ။ စီးပြားေရးကို ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးရမည္ ။
၄ ။ စကားေျပာဆိုရာ၌ ခ်ိဳသာမႈ ရွိရမည္ ။
၅ ။ သစၥာေစာင့္သိမႈ ရွိရမည္ ။
သတၱဂၤုတၱရ ပါဠိေတာ္မွာလည္း မိတ္ေဆြေကာင္းတို႔၌ ရွိထားရမည့္
ကိုယ္က်င့္တရား ( ၇ ) ပါးကို ေဖာ္ျပထားတာကို
ေတြ႕ရပါတယ္ ။
၁ ။ ေပးႏိုင္ခက္ေသာ ပစၥည္း၀တၳဳကို ေပး၏ ။
၂ ။ ျပဳႏိုင္ခက္ေသာ ၀တၱရားကို ျပဳေပး၏ ။
၃ ။ အလြန္အမင္း သည္းခံေပး၏ ။
၄ ။ လွ်ိဳ႕၀ွက္အပ္ေသာ အမႈကို သူ႕အား လွ်ိဳ႕၀ွက္ရန္ ေျပာၾကားေပး၏ ။
၅ ။ လွ်ိဳ႕၀ွက္ထားေသာအမႈကို မေပၚေအာင္ လွ်ိဳ႕၀ွက္ထားေပး၏ ။
၆ ။ ေဘးရန္ၾကံဳေသာအခါတို႔၌ စြန္႔ပစ္မထားခဲ့ ။
၇ ။ ပစၥည္းမြဲေတ ဆင္းရဲေနေသာ္လည္း မထီမဲ့ျမင္ မျပဳ ။