“တကယ္ေကာင္းတဲ့ေဆးျဖစ္ေအာင္”

ေဆးေတြဟာ လူေတြကို က်န္က်န္းမာမာနဲ႔အသက္ရွည္ရွည္ေနႏိုင္ဖို႔ ကူညီေပးပါတယ္။ သူတို႔ေၾကာင့္ သက္ေတာင့္သက္သာေနႏိုင္လာပါတယ္။ ေဝဒနာခံစားရမႈေတြေလ်ာ့နည္းလာပါတယ္။ ကြ်န္မတို႔ေတြက ေဆးေတြဆီက ေကာင္းတဲ့အာနိသင္ကိုသာ အလိုရွိေပမယ့္ သူတို႔ေၾကာင့္ ျပႆနာေတြျပန္ျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာကိုလည္း ေမ့ထားလို႔ မရပါဘူး။ ေဆးေတြကို ခႏၶာကိုယ္ကေန တံု႔ျပန္မႈေပးရာကေန ဆက္စပ္ၿပီးျဖစ္ေပၚလာတဲ့တခ်ိဳ႕ ျပႆနာေတြဟာ မထူးဆန္းေပမယ့္ လူတစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ခံရပံုခ်င္းမတူၾကပါဘူး။ အခ်ိန္ခဏိုင္းမွ်သာ ံစားရၿပီး ျပန္သက္သာ သြားတာမ်ိဳးရွိသလို ေဆးရံုေဆးခန္းကို အခ်ိန္မီသြားေရာက္ဖို႔လိုတဲ့အထိ ျပင္းထန္တာမ်ိဳးကိုလည္း ႀကံဳေတြ႔ရ တတ္ပါတယ္။

.

ဒီျပႆနာေတြကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္ဖို႔အတြက္ဆိုရင္ လူနာေတြ၊ လူနာရွင္ေတြအေနနဲ႔ ေဆးေတြကို စနစ္တက် သံုးစြဲဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ဆရာဝန္ေတြ၊ ေဆးဝါးပညာရွင္ေတြထံကေန လမ္းညႊန္မႈေတြကို ရယူႏိုင္သလို မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္ နားလည္ထားသင့္တဲ့ အေျခအေနေတြလည္း ရွိပါတယ္။ မိမိရဲ့ေရာဂါ သက္သာေစဖို႔ အသံုးျပဳေနတဲ့ ေဆးဟာ မိမိအတြက္ ေကာင္းမြန္သင့္ေတာ္တဲ့ေဆး ျဖစ္သင့္သလို စိတ္ခ်စြာနဲ႔ သံုးစြဲႏိုင္တဲ့ ေျခအေနမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဆးသံုးစြဲမယ့္သူေတြအေနနဲ႔ မိမိသံုးလိုက္တဲ့ေဆးဟာ တကယ္ေကာင္းတဲ့ ေဆးျဖစ္ေအာင္ အခ်က္ ၆ ခ်က္ကို လိုက္နာေပးဖို႔လိုပါတယ္။

.

၁။ အခ်ိန္မွန္ ေဆးေသာက္ရန္သတိရပါ။

အသက္ႀကီးတဲ့သူေတြ၊ ေဆးေတြကို အခ်ိန္ခြဲၿပီးေသာက္ေနရတဲ့သူေတြဟာ ေဆးေသာက္ဖို႔ေမ့တာ၊ ေဆးေသာက္ခ်ိန္ေက်ာ္သြားတာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕သူေတြက်ေတာ့ ေဆးေသာက္ၿပီးသားကိုေမ့ၿပီး ထပ္ေသာက္ မိတတ္ပါတယ္။ ပိုးသတ္ေဆးလိုေဆးမ်ိဳးဟာ ေဆး ေသာက္ခ်ိန္အတိအက်ထားရင္ အလုပ္လုပ္တဲ့အာနိသင္ ပိုေကာင္း ပါတယ္။ ပိုးေတြက ေဆးယဥ္လာတာမ်ိဳးကို ေရွာင္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ဆိုရင္ မိမိ ေရာဂါအတြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ေဆးေတြကို ပမာဏအျပည့္အဝ ေသာက္ဖို႔က အေရးအႀကီးဆံုးပါပဲ။

.

ဒါေၾကာင့္ ဆရာဝန္က ေဆးအသစ္တစ္မ်ိဳးကို ညႊန္ၾကားလိုက္တဲ့အခါမ်ိဳးမွာ အဲဒီေဆးနာမည္ကို အထပ္ထပ္ အခါခါရြတ္ၾကည့္ပါ။ စိတ္ထဲက ဖတ္ၾကည့္ပါ။ အသံထြက္ၿပီးေျပာၾကည့္ပါ။ စိတ္ထဲကစြဲသြားေလာက္တဲ့အထိ ညႊန္ၾကား ခ်က္ေတြကို ေျပာၾကည့္ပါ။ အျပင္ကေန ျပန္လာခ်ိန္မွာ ျမင္သာတဲ့ေနရာမ်ိဳးေတြမွာ ေသာက္ရမယ့္ ေဆးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သတိေပးရုပ္ပံုေတြ၊ စာတမ္းေတြခ်ိတ္ဆြဲထားရင္လည္း ေဆးေသာက္ဖို႔မေမ့ ေတာ့ပါဘူး။

.

ေနာက္ထပ္လုပ္လို႔ရေသးတာက ေဆးေသာက္ၿပီးေၾကာင္းအမွတ္အသားေတြ ထားဖို႔ပါ။ တေန႔တာ ေသာက္ရမယ့္ ေဆးေတြကို ေဆးဘူးငယ္ တစ္ခုထဲထည့္ထားၿပီး မနက္၊ ေန႔လယ္၊ ည အလိုက္ အကန္႔ေလးေတြခြဲ သိမ္းထားလိုက္ရင္ ေဆးေသာက္ဖို႔ ေမ့သြားတာ၊ ေဆးေသာက္ခ်ိန္ ေက်ာ္သြားတာမ်ိဳးကို ေရွာင္လို႔ရသြားပါတယ္။ ေဆးေသာက္ၿပီးေၾကာင္းကို ျပကၡဒိန္မွာအမွတ္အသားလုပ္ထားတဲ့နည္းလမ္းကလည္း အက်ိဳးရွိပါတယ္။

.

၂။ ဆရာဝန္ညႊန္ၾကားတဲ့ ပမာဏအတိုင္းအတိအက်ေသာက္ပါ။

မိမိအသံုးျပဳေနတဲ့ေဆးေၾကာင့္ အႏၱရာယ္ျဖစ္တာမ်ိဳးကို ေရွာင္ဖို႔အတြက္ဆိုရင္ ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြအားလံုးကို လိုက္နာဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ေသာက္ရမယ့္ေဆးပမာဏ၊ ေဆးသံုးရမယ့္ပံုစံနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဆရာဝန္ေတြ၊ ေဆးဝါး ပညာရွင္ေတြဟာ လိုအပ္တဲ့သတင္းအကုန္လံုးကို ေပးႏိုင္ ပါတယ္။ လူနာေတြအေနနဲ႔လည္း အရင္တုန္းက မသံုးဖို႔ တားထားတဲ့ေဆးကို အခုတစ္ေခါက္မွာေပးလာတဲ့အခါမ်ိဳး၊ ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြကို နားမလည္တာမ်ိဳးရွိရင္ ခ်က္ျခင္းေမး ဖို႔လိုပါတယ္။

.

ေဆးေသာက္ရင္ သတိထားရတဲ့အုပ္စုထဲမွာ အသက္ႀကီးတဲ့ အဖိုး၊ အဖြားေတြလည္း ပါဝင္ပါတယ္။ အသက္အရြယ္ေပၚမူတည္ၿပီး ခႏၶာကိုယ္ ထဲမွာ ေဆးေတြအလုပ္လုပ္တဲ့ပံုစံ ေျပာင္းလဲသြားတတ္တာေၾကာင့္ သူတို႔ ေသာက္ရမယ့္ ေဆးအမ်ိဳးအစား၊ ေဆးပမာဏေတြဟာ လူငယ္ေတြနဲ႔ မတူညီတတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လူႀကီးေတြ အတြက္ ေဆးေရြးခ်ယ္တဲ့အခါမ်ိဳးမွာ ေသာက္ရမယ့္ေဆးပမာဏ၊ ေသာက္သင့္တဲ့ အေျခအေနေတြကို တတ္ကြ်မ္းတဲ့ ပညာရွင္ေတြနဲ႔ ပထမဆံုးတိုင္ပင္ေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္။ မိမိသေသာႏွင့္မိမိ ေဆးပမာဏေျပာင္းလဲျခင္း၊ ေသာက္ေနတဲ့ ေဆးအမ်ိဳး အစားေျပာင္းလဲေပးျခင္းမ်ိဳးကို မလုပ္သင့္ပါဘူး။ လူႀကီးေတြ ေဆးေသာက္တဲ့အခါမွာ ေဆးလံုးႀကီးလို႔ မ်ိဳခ်ရခက္တာ၊ ေဆးကအတြင္းပိုင္းမွာ ျမန္ျမန္ေပ်ာ္သြားတာလိုမ်ိဳး ျပႆနာေတြကို ေရွာင္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ေဆးကို ေရအမ်ားႀကီးနဲ႔ေသာက္ေပးလို႔ရပါတယ္။

.

ေဆးေသာက္လိုက္လို႔ မလိုလားအပ္တဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြခံစားရလာရင္ ဘယ္လိုအခ်ိန္မွာျဖစ္တယ္။ ဘာေတြခံစားရတယ္၊ ဒီလကၡဏာ ေတြမေပၚမွီ ဘယ္အခ်ိန္ေလာက္က ေဆးကိုေနာက္ဆံုးထားေသာက္ခဲ့သလဲဆိုတာကို ခ်ေရးထားပါ။ ေဆးေသာက္လိုက္ၿပီး အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ အတြင္းမွာ အဲဒီလို လကၡဏာေတြေပၚလာသလဲ၊ ခံစားရခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ၾကာသလဲ၊ ဘာေတြဆက္ျဖစ္လဲဆိုတာကိုပါ မွတ္သားထားၿပီး ဆရာဝန္ နဲ႔ေနာက္ တစ္ႀကိမ္ ျပန္ေတြ႕တဲ့အခါမ်ိဳးမွာ ျပန္ေျပာျပဖို႔လိုပါတယ္။

.

၃။ ေဆးေတြ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ အလုပ္လုပ္၊ မလုပ္ကိုေစာင့္ၾကည့္ပါ။


ေဆးေတြ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ အလုပ္လုပ္ေနတာကို မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္သိႏိုင္သလို ဆရာဝန္ေတြကလည္း စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈ ေတြလုပ္ၿပီး သိႏိုင္ ပါတယ္။ မိမိကိုယ္တိုင္သိဖို႔ဆိုရင္ေတာ့ အာရံုစူးစိုက္ဖို႔လိုပါတယ္။ ေဆးမေသာက္ ခင္အခ်ိန္နဲ႔ ေဆးေသာက္ၿပီးခ်ိန္မွာျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈ ေတြကို အာရံုစိုက္ကာ ခ်ေရးထားၿပီး ဆရာဝန္ေတြ၊ ေဆးဝါးပညာရွင္ေတြနဲ႔ေတြ႕ဆံုခ်ိန္မွာ ျပန္ေျပာျပသင့္ပါတယ္။

.

ဒီေဆးေတြကို ေသာက္လိုက္တဲ့အတြက္ က်န္းမာေရးကို ဘယ္လိုအေထာက္အကူျပဳေစသလဲ၊ ဘယ္လိုေျပာင္းလဲမႈမ်ိဳးေတြျဖစ္ႏိုင္သလဲ၊ ေဆးေသာက္လိုက္တဲ့အတြက္ ေရာဂါခံစား ရတာေတြသက္သာသြားႏိုင္တဲ့အျပင္ တျခားေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာေတြကိုပါခံစားရသလား ဆိုတာ ကို တတ္ကြ်မ္း သူေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးထား သင့္ပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳး မိမိကိုယ္ကို ျပန္ၿပီး ဆန္းစစ္ေနျခင္းေၾကာင့္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး ျပင္း ျပင္း ထန္ထန္ခံစား ရတာမ်ိဳးကို ေရွာင္ႏိုင္သလို ေရာဂါျမန္ျမန္ေပ်ာက္ေအာင္လည္း ကူညီေပးႏိုင္ပါတယ္။

.

ေသြးတိုးေရာဂါ၊ အဆီပိတ္ျခင္း၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါတို႔ကိုကုသတဲ့ေဆးေတြ၊ ေသြးက်ဲေဆးေတြေသာက္ေနတဲ့သူေတြ အတြက္ ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာဝန္က ေသြးကို စစ္ေဆးၿပီး ေရာဂါအေျခအေနတိိုးတက္ေကာင္းမြန္မႈကို သိနိုင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေရာဂါေတြအတြက္ ဆီးစစ္ရင္လည္း အေျခအေနမွန္ကို သိႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ ဆရာဝန္တစ္ေယာက္ ထက္ပိုၿပီး ျပေနတဲ့သူ ဆိုရင္ေတာ့ မိမိလုပ္ထားတဲ့ စစ္ေဆးမႈေတြ အေၾကာင္းကို အသိေပးဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ေသြးေပါင္အတက္အက်၊ ေသြးတြင္းအဆီဓါတ္၊ ပံုမွန္ႏွလံုးခုန္သံ စတာေတြကို မွတ္သားထားတာကလည္း လူနာေတြကို အမ်ားႀကီး အေထာက္အကူရေစပါတယ္။

.

၄။ ေဆးအခ်င္းခ်င္းဓါတ္ျပဳမႈေတြကို သတိထားပါ။

ေသာက္ရတဲ့ေဆးပမာဏမ်ားလာတာနဲ႔အမွ် ေဆးအခ်င္းခ်င္းဓါတ္ျပဳမႈေတြကိုပိုၿပီး ႀကံဳေတြ႕လာႏိုင္ပါတယ္။ လူႀကီးေတြမွာ ဆရာဝန္ညြန္ၾကား တဲ့ေဆးေတြေရာ၊ ပံုမွန္သံုးစြဲေနၾကေဆးေတြကိုပါ ေပါင္းလိုက္ရင္ အနည္းဆံုး ေဆး ၃ မ်ိဳးေလာက္ေတာ့ ေသာက္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူႀကီး ေတြဟာ တျခားသူေတြထက္စာရင္ ေဆးရဲ့တန္ျပန္ဆိုးက်ိဳးေတြကို ပိုၿပီးခံစားရတတ္ပါတယ္။ သူတို႔အတြက္ စိတ္အခ်ရဆံုးျဖစ္ဖို႔အတြက္ ေဆးေသာက္သံုးေနမႈနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သီးျခား မွတ္တမ္းထားၿပီး ဆရာဝန္နဲ႔ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္။

.

ေဆးေတြဟာ အခ်င္းခ်င္းသာဓါတ္ျပဳႏိုင္တာမဟုတ္ပါဘူး။ စားေသာက္လိုက္တဲ့ အစာအာဟာရေတြ၊ ေနထိုင္မႈ၊ လႈပ္ရွားမႈေတြ ေပၚမူတည္ၿပီး အာနိသင္အမ်ိဳးမ်ိဳး ေပးလာႏိုင္ေပမယ့္ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ အဲဒါေတြကို သတိမထားမိၾကပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေဆးေသာက္ ေတာ့မယ္ အခ်ိန္မွာ ဒီေဆးေတြဟာ တျခားဘာေတြနဲ႔ ဓါတ္ျပဳႏိုင္သလဲ၊ ဘယ္လိုအစားအေသာက္မ်ိဳးေတြကို ေရွာင္ဖို႔ လိုသလဲဆိုတာကို ႀကိဳတင္ေမးျမန္း ထားသင့္ပါတယ္။ ဆရာဝန္ ညႊန္ၾကားတဲ့ေဆးျဖစ္ျဖစ္၊ တျခား OTC ေဆးေတြပဲျဖစ္ျဖစ္ သတိထားေပးဖို႔လိုပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိ လာႏိုင္တဲ့ ဓါတ္ျပဳမႈအခ်ိဳ႕ကိုေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။

.

(က) ေဆးဝါးနဲ႔အရက္
OTC ေဆးေတြ၊ အပင္အႏွံေတြကေနထုတ္ယူသံုးစြဲတဲ့ေဆး Herbal Medicines အပါအဝင္ေဆးေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားဟာ အရက္နဲ႔ ဆိုးဆိုးရြားရြား ဓါတ္ျပဳႏိုင္ပါတယ္။ ဘီယာ၊ ဝိုင္၊ ေကာ့ေတးအပါအဝင္ အရက္အားလံုးဟာ ေဆးေတြ အလုပ္လုပ္တဲ့ပံုစံကို ေျပာင္းလဲေပးႏိုင္ပါတယ္။ ေဆးေတြ ေခ်ဖ်က္မႈကို ဟန္႔တားေပးသလို ေဆးေတြစြန္႔ထုတ္ မႈကိုလည္း အေႏွာင့္အယွက္ေပးတာေၾကာင့္ လူေတြကို အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစပါတယ္။ အထူး သျဖင့္ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ဦးေႏွာက္နဲ႔အာရံုေၾကာမွာအလုပ္လုပ္တဲ့ေဆးေတြကို သံုးစြဲေနရတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ အရက္ေသာက္လိုက္မိရင္ ႏွလံုးခုန္သံ မမွန္တာကေန မိမိကို္ယ္ကို ဟန္ခ်က္ညီေအာင္ထိန္းဖို႔ခက္ခဲတာမ်ိဳးအထိျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ အသည္းေရာဂါရွိေန တဲ့သူေတြ အတြက္ ပိုၿပီးစိုးရိမ္ဖို႔ေကာင္းပါတယ္။

(ခ) ေဆးဝါးနဲ႔ယာဥ္ကားေမာင္းႏွင္မႈ
ေလးလံထိုင္းမိႈင္းေစတဲ့အာနိသင္ရွိတဲ့ေဆးေတြ၊ အိပ္ငိုက္ေစတဲ့အာနိသင္ရွိတဲ့ေဆးေတြကို သံုးစြဲၿပီးခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ယာဥ္ေတြေမာင္းႏွင္မႈ မလုပ္သင့္ပါဘူး။ ေဆးေတြေၾကာင့္ မိမိကိုယ္ကို ဟန္ခ်က္ညီေအာင္ထိန္းဖို႔ခက္ေနတဲ့ အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ စက္ပစၥည္းေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္းလည္း နည္းေနပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ အသက္ အႏၱရာယ္မထိခိုက္ရေလေအာင္ အထူးသတိထားေပးရပါတယ္။ အသက္ႀကီးလို႔ မိမိကိုယ္ကို ထိန္းရခက္ေနတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးမွာ ေဆးေတြေၾကာင့္လည္း ပိုဆိုးလာႏို္င္တာကို သတိရသင့္ပါတယ္။

.

ဆရာဝန္ညႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔ေသာက္ေနရတဲ့ေဆးေတြေတာင္မွ ယာဥ္ေမာင္းရင္း အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစတာေၾကာင့္ ေဆးေသာက္ေနခ်ိန္မွာ ႀကံဳေတြ႕လာႏိုင္တဲ့တံု႕ျပန္မႈေတြကို သတိထားေပးဖို႔လိုပါတယ္။ ေဆးေၾကာင့္ အိပ္ငိုက္ျခင္း၊ ေလးလံထိုင္းမိႈင္းျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ မူးေဝျခင္းတို႕ကို ခံစားလာတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ကားေမာင္းတာ၊ စက္ပစၥည္းေတြ ကိုင္တြယ္ေနတာေတြကို ဆက္မလုပ္သင့္ေတာ့ပါဘူး။

.

ေဆးတစ္မ်ိဳးေသာက္ထားလို႔ သူနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အာနိသင္ တစံုတရာမျပမခ်င္း စက္ပစၥည္းေတြကို မကိုင္တြယ္ ရပါဘူး။ ေဆးအသစ္တစ္မ်ိဳးကို ေသာက္ၿပီးလို႔ ဒီေဆးကို ခႏၶာကိုယ္က ဘယ္လိုတံု႕ျပန္တာလဲဆိုတာကို သိၿပီးမွသာ ကားေမာင္းသင့္ပါတယ္။ ေဆးေၾကာင့္ ဘယ္လို ထိခိုက္မႈမ်ိဳးကိုမွ မႀကံဳေတြ႕ရေအာင္ဆရာဝန္ေတြကို မေမးျမန္းဘဲ အရက္ ဒါမွမဟုတ္ အရက္ပါတာေတြ ေသာက္သံုးတာကို ေရွာင္ဖို႔လိုပါတယ္။

.

(ဂ) ေဆးဝါးနဲ႔အစားအစာ
စားေသာက္လိုက္တဲ့အစားအစာတိုင္းဟာ ေဆးဝါးေတြ အလုပ္လုပ္တာကိုေႏွာင့္ယွက္ေပးပါတယ္။ အစားအစာ ေတြေၾကာင့္ ေဆးေတြရဲ့ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးပိုၿပီး ျပင္းထန္လာတာမ်ိဳးရွိသလို အာနိသင္ေလ်ာ့က်သြားတာမ်ိဳးလည္း ရွိပါတယ္။ ေဆးအမ်ိဳးစားေပၚမူတည္ၿပီး အစားနဲ႔ တြဲေသာက္ရမယ့္ ေဆးရွိသလို အစာအိမ္ထဲမွာ ဘာမွမရွိတဲ့အခ်ိန္ ေသာက္ရမယ့္ ေဆးမ်ိဳးလည္း ရွိပါတယ္။ ေဆးတစ္မ်ိဳးနဲ႔ တစ္မ်ိဳးဖြဲ႕ စည္းမႈေပၚမူတည္ၿပီး အစာနဲ႔ တြဲသင့္၊ မတြဲသင့္ကြာျခားေနပါတယ္။ အဲဒီလို အစာနဲ႔ေဆးေတြ ဓါတ္ျပဳမႈျဖစ္တာမ်ိဳးကို ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ ဒီေဆးကို ဘယ္လိုေသာက္ရမလဲဆိုတဲ့ ဆရာဝန္ရဲ့ ညႊန္ၾကားခ်က္ကိုလိုက္နာဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

.

ေဆးေတြဟာ အစားအေသာက္နဲ႔ဓါတ္ျပဳႏိုင္သလို အပင္အႏွံကရတဲ့  Herbal Medicines ေတြနဲ႔လည္း ဓါတ္ျပဳမႈေတြျဖစ္ကာ လူ႔ကို အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေသြးပ်စ္ျခင္း၊ ေသြးတိုးျခင္း၊ ဆီးက်ိတ္ႀကီးျခင္း၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ပင္ကင္ဆန္ေရာဂါ၊ စိတ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ေရာဂါ၊ ကိုယ္ခံစြမ္းအားနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ေရာဂါ၊ အျခားျပင္းထန္တဲ့ကူးစက္ေရာဂါတို႔ကိုခံစားေနရတဲ့အခ်ိန္မွာ ဆရာဝန္ေတြရဲ့ ညႊန္ၾကားခ်က္မရွိဘဲ ဘယ္လိုေဆးမ်ိဳးကိုမွ ထပ္ေပါင္းမေသာက္သင့္ပါဘူး။ ဂ်င္ဆင္းအားေဆး၊ ပ်ားရည္၊ ပန္းဝတ္မႈန္၊ ႏြယ္ခ်ိဳ၊ ၾကက္သြန္ျဖဴတို႔ကေန ထုတ္ထားတဲ့တိုင္းရင္းေဆးေတြဟာလည္း ဆရာဝန္ညႊန္ၾကားထားတဲ့ေဆးေတြနဲ႔ ဓါတ္ျပဳမႈေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္ ဆိုတာ ကိုေတာ့ အားလံုးက သိထားသင့္ပါတယ္။

.

၅။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားကို ႀကိဳ၍ေလ့လာထားပါ။

ေဆးတိုင္းဟာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးကင္းတယ္ဆိုတာ သိပ္ၿပီးေတာ့ မရွိပါဘူး။ အသက္ႀကီးလာတာနဲ႔အမွ် တခ်ိဳ႕ေဆးေတြကို ခံႏိုင္စြမ္းအားက်ဆင္းလာပါတယ္။ ေဆးေတြကို စုပ္ယူတာ၊ ေခ်ဖ်က္တာေတြမွာ ငယ္ငယ္ တုန္းကနဲ႔မတူေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီကေန ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြကို ဟန္႔တားလို႔မရေပမယ့္ သက္သာ ေအာင္ေတာ့ လုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ မိမိရဲ့ဆရာဝန္ညႊန္ၾကားခ်က္မရွိဘူးဆိုရင္ ေဆးေတြေရာေသာက္တာမ်ိဳးမလုပ္ဘဲ မိမိအတြက္ညႊန္ၾကားထားတဲ့ေဆးကိုသာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ရက္အတိုင္း ေသာက္သင့္ပါတယ္။ တျခားသူေတြသံုးတဲ့ ေဆးေတြကို မသံုးသင့္ပါဘူး။ သက္တမ္းကုန္ဆံုးေနတဲ့ေဆးေတြဟာ ပိုၿပီးဆိုးရြားတဲ့ အႏၱရာယ္ကိုျဖစ္ေစတာေၾကာင့္ မေသာက္ျဖစ္ေအာင္ သတိထားရပါတယ္။

.

ဆရာဝန္နဲ႔ေတြ႔ဆံုတဲ့အခါမွာလည္း ဒီေဆးေၾကာင့္ ဘယ္လိုမ်ိဳးေတြ ခံစားရတယ္ဆိုတာကို ေျပာျပဖို႔လိုအပ္သလို ေနာက္ထပ္ႀကံဳေတြ႕လာႏိုင္တဲ့ လကၡဏာေတြကိုလည္း ေမးျမန္းထားသင့္ပါတယ္။ လကၡဏာေတြက ျပင္းထန္တာေၾကာင့္ ေဆးပမဏအတိုး အေလ်ာ့လုပ္လို႔ရ၊မရကိုလည္း ေမးပါ။ တကယ္လို႔မိမိခံစားရတဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး အႏၱရာယ္ဟာ အရမ္းျပင္းထန္တယ္ဆိုရင္ ေနာက္တစ္မ်ိဳးကို အစားထိုးသံုးလို႔ရ၊ မရကို ဆရာဝန္နဲ႔ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းသင့္ပါတယ္။ ေဆးအသစ္တစ္မ်ိဳးကို စတင္သံုးစြဲခ်ိန္မွာ မိမိရဲ့ ခႏၶာကိုယ္ကေန ဘယ္လိုမ်ိဳးတံု႕ျပန္ေပးသလဲဆိုတာကို အေသအခ်ာ သတိထားရပါမယ္။

.

၆။ ေဆးေတြကို လံုၿခံဳတဲ့ေနရာမွာ သိမ္းဆည္းပါ။

ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာေဆးေတြကို စုေပါင္းၿပီး ဗူး၊ ခြက္ တစ္ခုခုထဲမွာ ေရာသိမ္းထားတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳးေပါင္းထည့္ထားရင္ ေဆးေတြဟာ တစ္မ်ိဳးကို တစ္မ်ိဳးက အျပန္အလွန္သက္ေရာက္မႈေတြေပးကာ အာနိသင္ေတြေလ်ာ့က်သြားပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳးေဆးေတြေသာက္လို႔ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ အျမင္အာရံုေဝ၀ါးျခင္း၊ နားအူျခင္း၊ ရင္တုန္ျခင္း၊ မူးေဝျခင္း၊ အနီကြက္ထျခင္း၊ ဝမ္းေလွ်ာျခင္း၊ အစာမေၾကျခင္းတို႔ကို ႀကံဳေတြ႕ရရင္ သူတိုကို္ မသံုးစြဲသင့္ေတာ့ပါဘူး။

.

ေနာက္ထပ္ သတိထားရမွာက ေဆးေတြရဲ့ သက္တမ္းကိုပါ။ ေဆးေတြကို စၿပီးထုတ္လုပ္တဲ့အခ်ိန္တည္းက အခ်ိန္အတိုင္းတစ္ခုအထိသာ သူတို႔ရဲ့အာနိသင္ကို ထိန္းထားၾကပါတယ္။ သတ္မွတ္ရက္ကုန္ဆံုးသြားတာနဲ႔ ေဆးေတြရဲ့ ဖြဲ႔စည္းမႈဟာ ေျပာင္းလဲသြားပါတယ္။ အာနိသင္ေပးႏိုင္စြမ္းေလ်ာ့က်သြားပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေဆးေတြက်ေတာ့ သတ္မွတ္ ရက္မကုန္ေသးေပမယ့္ အပူေငြ႕၊ ေနေရာင္ျခည္၊ ေရေငြ႕တို႕ေၾကာင့္ ေစာစီးစြာ ပ်က္စီးေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဆးေတြမွာ အေရာင္ေျပာင္းျခင္း၊ ပံုသ႑န္ေျပာင္းလဲလာျခင္း၊ က်ိဳးလြယ္ေၾကလြယ္ျခင္း၊ ေဆးရည္မ်ား အနည္က်ျခင္း တို႔ကို ႀကံဳေတြု႕လာရင္ အဲဒီေဆးေတြကို ဆက္မသံုးတာက လူနာအတြက္ ပိုၿပီးအက်ိဳးရွိပါတယ္။

ႏွင္းႏုလြင္ (ေဆးဝါး)

Ziwaka Magazine