ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔ မ်က္စိ

ကြၽန္မတို႔ႏိုးထလာတဲ့ အခ်ိန္ကေန ေနာက္ဆံုးအိပ္တဲ့အခ်ိန္အထိ စကၠန္႔မလပ္ အလုပ္လုပ္ေနရတဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြထဲမွာ မ်က္စိလည္းပါပါတယ္။ လူေတြအားလံုးရဲ့ သင္ယူမႈေတြအနက္ ၈ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းကို အျမင္အာ႐ံု ကေနတဆင့္ သင္ၾကားေနပါတယ္။ ျခြင္းခ်က္အေနနဲ႔ လူတန္းစားတခ်ိဳ႕တေလေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အျမင္အာရံုဟာ ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားမႈတိုင္းအတြက္ မရွိမျဖစ္ကို အေရးပါေနပါတယ္။ တိုးတက္လာတဲ့လူမႈအဖြဲ႕အစည္းနဲ႔အညီ ကြန္ပ်ဴတာအသံုးတြင္က်ယ္လာတဲ့အတြက္ မ်က္စိအားစိုက္ရတဲ့ အလုပ္ေတြဟာ ပိုပိုၿပီးမ်ားလာပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာသံုးစြဲမႈ ၾကာျမင့္လာတာနဲ႔အမွ် အျမင္အာရံုထိခိုက္ ပ်က္စီးမႈဟာ မေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ ရန္သူတစ္ဦးလို ရုတ္တရက္ဝင္ေရာက္ လာတတ္ပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာသံုးစြဲမႈေၾကာင့္ မ်က္စိထိခိုက္ရတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြဟာ တစ္ခ်က္ထက္မက ရွိေနပါတယ္။

.

(၁) လႈပ္ရွားေနတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာမ်က္ႏွာျပင္

ပထမဆံုးအခ်က္အေနနဲ႔ ေျပာရရင္ ကြန္ပ်ဴတာဖန္သားျပင္ပါ။ သမ႐ိုးက်စာတစ္ပုဒ္ကိုဖတ္တာနဲ႔ ကြန္ပ်ဴတာကို သံုးၿပီးဖတ္တာဟာ ကြာျခားမႈေတြရွိေနပါတယ္။ အျဖဴေရာင္စာမ်က္ႏွာထက္မွာရွိေနတဲ့အနက္ေရာင္ စာလံုးေလးေတြဟာ သူတို႔ဘာသာသူတို႔ အလင္းမျပန္ႏိုင္ေပမယ့္ အျဖဴေရာင္ဖန္သားျပင္ေပၚက ေရာင္စံုစာလံုးေတြဟာ သူတို႔ဘာသာသူတို႔ အေရာင္ေတြေတာက္ပေနပါတယ္။ ဖန္သားျပင္က ထြက္လာတဲ့ အလင္းေရာင္ဟာ ဘယ္ေတာ့မွ အေရာင္မိွန္ သြားတယ္ဆိုတာ မရွိပါဘူး။

.

တစ္မိနစ္ကို အႀကိမ္ ၆ဝ ခန္႔ တဖ်တ္ဖ်တ္နဲ႔ လက္ေနတဲ့ စာလံုးေတြဟာ မ်က္စိကို ထိခိုက္ေစပါတယ္။ ဒီထက္နည္းတဲ့ အႀကိမ္ေရျဖစ္ေပမယ့္လည္း ဒါဟာ မ်က္စိကိုိ Fluorescent အလင္းတန္းနဲ႔ ထိုးေနတာနဲ႔တူပါတယ္။ အသံုးျပဳတဲ့စက္ရဲ့အေနအထား၊ အလင္းအေမွာင္ အခ်ိန္အဆ ေပၚမူတည္ၿပီး အျမင္အာ႐ံု ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈေတြ ကြာျခားသြားတတ္ပါတယ္။ စာေရးတဲ့ေနရာမွာလည္း ဒီအတိုင္းပါပဲ။ ပံုမွန္အတိုင္း စာမ်က္ႏွာမွာခ်ေရးတာနဲ႔ ကြန္ပ်ဴတာကိုသံုးၿပီး စာ႐ိုက္တာဟာ ကြာျခားမူေတြ ရွိေနပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔ စာစီတဲ့အခါ ဖန္သားမ်က္ႏွာျပင္ကို တခ်ိန္လံုးစိုက္ၾကည့္ေနရတဲ့အတြက္ မ်က္စိကို ပုိၿပီးထိခုိက္ေစပါတယ္။

.

(၂) မ်က္စိအေနအထား

ကြန္ပ်ဴတာကို သံုးေနတဲ့အခ်ိန္မွာ မ်က္စိရဲ့ ပံုမွန္အေနအထားဟာ ေျပာင္းလဲသြားပါတယ္။ စာအုပ္တစ္အုပ္၊ စာေစာင္တစ္ေစာင္ကို ဖတ္တဲ့အခ်ိန္မွာ မ်က္စိနဲ႔ အနည္းဆံုး ၁၄ လက္မကေန ၁၆ လက္မေလာက္အကြာေဝးမွာ ထားၿပီးဖတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ မိမိဖတ္ခ်င္တဲ့ စာမ်က္ႏွာကိုလည္း ၄ဝ ဒီဂရီေလာက္ငံုၿပီး ဖတ္ရပါတယ္။ ဒီလိုငု႔ံဖတ္တာဟာ ၾကြက္သားေတြကို ဆဲြတင္းထားစရာမလိုဘဲ အလုိအေလ်ာက္ သဘာဝအတုိင္းေလးပဲ ခိုင္းေစတာနဲ႔ တူပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကိုသံုးတဲ့အခါမွာေတာ့ ဦးေခါင္းကို တည့္မတ္ေနေအာင္ထားရတဲ့အတြက္ သဘာဝ က်တယ္လို႔ သတ္မွတ္လို႔မရပါဘူး။ ၾကြက္သားေတြဟာ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု တြန္းကန္ၿပီး တည့္မတ္ေနေအာင္ ႀကိဳးစားရပါတယ္။ မ်က္စိထဲမွာ ပံုရိပ္ေတြ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျမင္ရဖို႔အတြက္လည္း အာ႐ံုအရမ္းစိုက္ထားရပါတယ္။ ၾကာလာတာ နဲ႔အမွ် ၾကြက္သားေတြဟာ ႏံုးလာၿပီး မ်က္စိေညာင္းတာ၊ ေခါင္းကိုက္တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဦးေခါင္းကို ၁ဝ လက္မ ေလာက္ငံုၿပီး သံုးလို႔ရတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာမ်ိဳးကေတာ့ ဒါကိုကာကြယ္ႏုိင္ပါတယ္။

.

(၃) စူးရွေတာက္ပတဲ့ အလင္းေရာင္

႐ံုးတစ္႐ံုးတည္းမွာပဲ အလင္း ေရာင္ျပန္ထြက္ႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြက အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ႐ံုးခန္းအတြင္း ထြန္းထားတဲ့ မီးလံုး၊ မီးေခ်ာင္း၊ ျပင္ပကအလင္းေရာင္ ဝင္ေရာက္မႈ၊ အလင္းျပန္ႏိုင္တဲ့ မ်က္ႏွာက်က္၊ ေျပာင္ေခ်ာေနတဲ့ မ်က္ႏွာျပင္ရွိတဲ့အရာေတြဟာ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ကြန္ပ်ဴတာသံုးေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဦးေခါင္းကို တည့္မတ္ေနေအာင္ထားရတဲ့ အတြက္ ျပင္ပကအလင္းေရာင္၊ မ်က္ႏွာက်က္က အလင္းေရာင္ေတြဟာ သတိမထားမိဘဲ မ်က္စိကိုလာၿပီး ႐ိုက္ခတ္ ပါတယ္။ ဒါေတြကိုကာကြယ္ဖို႔အတြက္ဆိုရင္ ျပင္ပက အလင္းေရာင္ေတြ တိုက္႐ိုက္မထိေတြ႕ရေအာင္ ကာထားသင့္ ပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာကို ေနရာခ်တဲ့အခါ အလင္းထိုးႏုိင္တဲ့ေနရာမ်ိဳးနဲ႔လြတ္ေအာင္ စဥ္းစားသင့္ပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာ မ်က္ႏွာျပင္ကိုလည္း အကာေလးထားၿပီးသံုးသင့္ပါတယ္။

.

ကြန္ပ်ဴတာသံုးစြဲသူတစ္ေယာက္ဟာ မ်က္မွန္တပ္တဲ့သူျဖစ္ေနရင္ မ်က္စိဆရာဝန္ဆီကို အခ်ိန္မွန္ သြားျပ ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ အေဝးကို ၾကည္ၾကည္လင္လင္ျမင္ရဖို႔သံုးတဲ့ မ်က္မွန္တစ္လက္ဟာ ကြန္ပ်ဴတာေရွ႕မွာေတာ့ အသံုးဝင္သလား၊ မဝင္ဘူးလားဆိုတာ တိတိက်က်ေျပာလို႔မရပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ အသက္ ၄ဝ ျပည့္ၿပီးသြား တဲ့သူ တစ္ေယာက္ဟာ အရာဝတၴဳတစ္ခုကို ဆံုခ်က္ထားၿပီး ၾကည့္ဖို႔ခက္ခဲေနပါတယ္။ ဒါဟာ အသက္ႀကီးလာခ်ိန္မွာ ႀကံဳေတြ႕ရတဲ့ မ်က္စိရဲ့ စြမ္းေဆာင္ရည္က်ဆင္းမႈ ျပႆနာတစ္ရပ္ပါ။ ဒါေတြကိုထိန္းညိွေပးဖို႔ဆိုရင္ စာဖတ္တဲ့ေနရာ၊ ကြန္ပ်ဴတာသံုးတဲ့ေနရာမွာ မ်က္မွန္တစ္လက္ေဆာင္ထားဖို႔လိုပါတယ္။ အရင္က မ်က္မွန္မတပ္ထားတဲ့ သူတစ္ေယာက္ ဆိုရင္လည္း မိမိကြန္ပ်ဴတာသံုးစြဲေနတဲ့အေၾကာင္းကို ဆရာဝန္ကို ေသေသခ်ာခ်ာေျပာျပၿပီး မ်က္စိကို စမ္းသပ္သင့္ ပါတယ္။

.

ကြၽန္မတို႔အားလံုးဟာ ကြန္ပ်ဴတာကို မျဖစ္မေန သံုးစြဲရေနရတဲ့အတြက္ မ်က္စိမထိခိုက္ေအာင္ အရမ္းသတိ ထားရပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာကို သံုးေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဘာေတြကို လုပ္သင့္တယ္ ဆိုတာကိုပါ အၿမဲထည့္သြင္း စဥ္းစား ထားသင့္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ကြၽန္မတို႔ လံုးဝမထင္မွတ္ထားတဲ့ အမူအက်င့္ေလးေတြက ကြၽန္မတို႔ မ်က္စိကို ကာကြယ္ေပးေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီအထဲက ပထမဆံုးလုပ္သင့္တဲ့ အခ်က္ဟာ မ်က္ေတာင္ခတ္ဖို႔ပါ။ မ်က္ေတာင္ခတ္တာဟာ အလိုအေလ်ာက္လုပ္ေဆာင္ခ်က္တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ခႏၶာကိုယ္မွာေတာ့  အလ်င္ျမန္ဆံုး တုံ႔ျပန္ႏိုင္တဲ့ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုပါပဲ။

.

ပံုမွန္ဆိုရင္ လူတစ္ေယာက္ဟာ တစ္မိနစ္ကို ၁၂ ႀကိမ္ကေန ၁၅ႀကိမ္အထိ မ်က္ေတာင္ ခတ္ေနပါတယ္။ စိတ္လႈပ္ရွားတဲ့အခ်ိန္၊ တစ္စံုတစ္ရာရဲ့ လံႈေဆာ္မႈရိွိေနတဲ့အခ်ိန္၊ စိုးရိမ္ပူပန္ေနတဲ့အခိ်န္၊ စကားေျပာေနခ်ိန္နဲ႔ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈျပဳလုပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာ မ်က္ေတာင္ပိုခတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၿငိမ္ေနတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ဆိုရင္ေတာ့ မ်က္ေတာင္ခတ္တာ နည္းသြားပါတယ္။ စာဖတ္ေနခ်ိန္၊ စဥ္းစားေနခ်ိန္၊ တစ္စံုတစ္ခုကို အာ႐ံုစိုက္လုပ္ေန ခ်ိန္မ်ိဳးမွာပိုသိသာပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳးအၾကာႀကီးစူးစိုက္ၾကည့္တာဟာ မ်က္စိကိုေညာင္းလာေစပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ မ်က္ေတာင္ခတ္ေပးတာဟာ မ်က္လံုးကုိ ေခတၱအနားရသြားေစသလို မ်က္စိကိုသန္႔စင္ေစလိုက္တာနဲ႔လည္း တူပါတယ္။ မ်က္ေတာင္ခတ္လိုက္တဲ့အတြက္ မ်က္စိကို ျပန္ၿပီးစိုစြတ္သြားေစကာ  အရာဝတဳၴေတြကို ပိုၿပီးရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျမင္ႏုိင္သြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြန္ပ်ဴတာေရွ႕မွာ ထိုင္ေနတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ မ်တ္ေတာင္ခတ္ေပးဖို႔ သတိထားသင့္ပါတယ္။

.

အသက္႐ႈသြင္း၊ ႐ႈထုတ္လုပ္တာဟာ ကြၽန္မတို႔ရဲ့ ဘဝတည္ေဆာက္ေနျခင္းပါပဲ။ အသက္႐ႈတဲ့ ျဖစ္စဥ္ဟာ ခႏၶာကိုယ္ထဲက ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္နဲ႔ ျပင္ပက ေအာက္ဆီဂ်င္တို႔ လဲလွယ္ယူလိုက္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ကြၽန္မတို႔ရဲ့ အစိတ္အပိုင္းအားလံုးကို ဒီျဖစ္စဥ္က လႊမ္းမိုးထားပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔ေတြဟာ စိတ္ဖိစီးမႈတစ္စံုတစ္ရာ ႀကံဳေတြ႕ရတဲ့ အခါမွာ အသက္႐ႈတာကို ေမ့ထားၾကလို႔ ေအာက္ဆီဂ်င္ရရွိမႈ နည္းလာသလို ၾကြက္သားေတြရဲ့ လႈပ္ရွားမႈကိုလည္း ထိန္းခ်ဳပ္ထားမိပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔သတိမထားမိခင္ ၾကြက္သားေတြဟာ ေတာင့္တင္းလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြန္ပ်ဴတာ ကို သံုးေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ မ်က္စိမွာရွိတဲ့ ၾကြက္သားေတြကို တင္းအားမ်ားမ်ား မသက္ေရာက္ရေအာင္ အသက္မွန္မွန္႐ႈေပးသင့္ပါတယ္။ ဒါဟာ ကြန္ပ်ဴတာသံုးေနစဥ္မ်က္စိကို ကာကြယ္ျခင္းတစ္မ်ိဳး လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

.

ကြန္ပ်ဴတာကို သံုးေနခ်ိန္ဟာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္အာ႐ံုစိုက္ရတာျဖစ္လို႔ အနားေပးဖို႔လိုတယ္ဆိုတာ ျငင္းခ်က္ ထုတ္လို႔မရေအာင္ မွန္ကန္ပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔ရဲ့မ်က္စိဟာ ေနရာတစ္ခုတည္းကိုပဲ အခ်ိန္အၾကာႀကီး ေဇာက္ခ်ၿပီး ၾကည့္႐ႈဖို႔ တည္ရွိေနတာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အလုပ္လုပ္ေနရင္း ခဏ ခဏ အနားေပးဖို႔ လုိပါတယ္။ အနားေပး တယ္ဆိုတဲ့ေနရာမွာလည္း အနားေပးနည္းက သံုးမ်ိဳးေလာက္ရွိပါတယ္။ ပထမနည္းကိုေတာ့ ေခတၱအနားေပးျခင္း (Micro Break) လို႔သတ္မွတ္ပါတယ္။

.

ဒါကို ”၂ဝ၊၂ဝ၊၂ဝ” နည္းလမ္းလို႔လည္း သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာေရွ႕မွာ မိနစ္ ၂ဝ ထိုင္ၿပီးတိုင္း စကၠန္႔ ၂ဝ ေလာက္ အနားယူဖို႔ပါ။ ကြန္ပ်ဴတာကေန ေပ၂ဝ ေလာက္အကြာအေဝးကို ၾကည့္ၿပီး အသက္မွန္မွန္႐ႈသြင္း၊ ႐ႈထုတ္လုပ္တာ၊ မ်က္ေတာင္ခတ္တာမိ်ဳးကို လုပ္သင့္ပါတယ္။ တစ္ေနရာတည္းကိုပဲ စူးစိုက္ၾကည့္မေနဘဲ အနီးပတ္ဝန္း က်င္ကို ခဏေလာက္ မ်က္စိကစားၾကည့္တာဟာ မိမိအလုပ္ကို မထိခုိက္ေစသလို မ်က္စိကိုလညး္ ကာကြယ္ေပးၿပီး သားျဖစ္ေနပါတယ္။

.

ေနာက္ထပ္အနားေပးနည္းကေတာ့ အေတာ္အသင့္ အနားေပးျခင္း (Mini Break) ပါ။ ဒါကေတာ့ အခ်ိန္ ၅မိနစ္ေလာက္ အနားေပးတာကိုေျပာတာပါ။ ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔အလုပ္လုပ္ၿပီးသြားလို႔ ၁ နာရီျပည့္သြားတိုင္း မတ္တပ္ရပ္ၿပီး ေျခဆန္႔လက္ဆန္႔တာမ်ိဳး လုပ္သင့္ပါတယ္။ မ်က္စိကို အေပၚေအာက္ေရႊ႕တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ိဳးလုပ္သင့္သလို တျခားသင့္ ေတာ္တဲ့နည္းလမ္းေတြကိုလည္း မ်က္စိဆရာဝန္ေတြဆီမွာ ေမးျမန္းထားသင့္ပါတယ္။

.

ေနာက္ဆံုးအနားေပးတဲ့နည္းကေတာ့ ၾကာရွည္အနားေပးျခင္း (Maxi Break) ပါ။ ဒါကေတာ့ ေကာ္ဖီေသာက္ခ်ိန္၊ ေန႔လယ္စာ စားခ်ိန္အနားေပးတဲ့ပံုစံမ်ိဳးပါပဲ။ အလုပ္စားပဲြကေနထၿပီး ဟုိဟိုဒီဒီလမ္းေလွ်ာက္ေပးသင့္ပါတယ္။ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြဆီကို ဖုန္းေခၚမယ့္အစား ေျခက်င္ေလွ်ာက္သြားတာမ်ိဳးဟာ မ်က္စိကို အနားေပးရာ ေရာက္သလို ေသြးစီးဆင္းမႈကိုလည္းေကာင္းေစပါတယ္။ မိမိကိုလည္း လန္းဆန္းေစပါတယ္။ အလုပ္လုပ္လို႔ နာရီအနည္း ငယ္ၾကာၿပီးတိုင္း ဒီလိုမ်ိဳးလုပ္ေပးရပါမယ္။

.

ကြန္ပ်ဴတာသံုးစြဲမႈနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ မ်က္စိျပႆနာေတြဟာ ခန္႔မွန္းရခက္ပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ အတိုင္းအတာေလာက္အထိ ျပင္းထန္ႏိုင္သလဲဆိုတာကို တိတိက်က်ေျပာဖို႔ ခက္ခဲပါတယ္။ မိမိသိထားတဲ့ အသိသဥာဟာ မ်က္စိကို ကာကြယ္တဲ့ေနရာမွာ သိပ္ကိုအဓိကက်ပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔ရဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ ၿပီးေျမာက္ဖို႔ ကြန္ပ်ဴတာက ကူညီေပးသလို ကြၽန္မတို႔ကို ေငြကုန္၊ လူပင္ပန္းေအာင္လည္း စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။ သဘာဝ အတိုင္းမိခင္က ေပးလာတဲ့မ်က္စိကို သဘာဝနည္းလမ္းေတြအတိုင္းပဲ ကာကြယ္ဖို႔ ႀကိဳးစားရပါမယ္။ အျမင္အာရံု ပ်က္စီးတဲ့ အဆင့္အထိမေရာက္ေသးခင္ကတည္းက မ်က္စိကို ကာကြယ္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ ”ကြန္ပ်ဴတာသံုးတိုင္း ခဏ ခဏ အနားေပးပါ” လို႔ အသိေပးလိုက္ပါတယ္။

                                                                   

ႏွင္းႏုလြင္ (ေဆးဝါး)

(Health For All – April, 2010)